Το γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας της Καταπολιανής, που πλέον δεν λειτουργεί, οικοδομήθηκε αρχικά στα 1708 μ.Χ., από την Εξωμερίτισσα μοναχή Θεοδούλη, κόρη Φραγκίσκου Κουκουλά. Τη συντρόφευσαν σ’ αυτή την προσπάθεια και οι μοναχές Θεοδοσία κόρη του Φραγκίσκου Γιαννακάκη, Μακαρία κόρη του Γιάννη Κολάρου, Μαγδαληνή κόρη του Γιώργη Δαρβή και η Θεονύφη κόρη του Νικόλα Γκίζη. Οι συγκεκριμένες μοναχές κατέθεσαν αίτηση (2 Μαΐου 1708 μ.Χ.) στον Βενετό προβλεπτή Francesco Beregan για να αποκτήσουν την κρατική άδεια ίδρυσης της μονής και την οποία απέκτησαν λίγες μέρες αργότερα, στις 12 Μαΐου. Τον Φεβρουάριο 1709 μ.Χ. ο επίσκοπος της Τήνου Πέτρος Μάρτυρας Ιουστινιάνης έδωσε την άδεια για εποικισμό της μονής από άλλες μοναχές, οι οποίες θα έπρεπε να ζουν στη μονή σύμφωνα με τους Κανονισμούς που ακολουθούσε και η Γυναικεία μονή της Βάνης. Ονόμαζε ηγουμένη τη Θεοδούλη, η οποία και θα έπρεπε να διοικεί τη μονή κατά την κρίση της. Οι μοναχές είχαν αποκτήσει την ιδιοκτησία των ακινήτων και είχαν επαρκή μέσα για την αξιοπρεπή διαβίωσή τους εκεί.
Η μονή, μετά τον θάνατο των παραπάνω μοναχών μάλλον έμεινε έρημη και εγκαταλειμμένη τη βρήκε η μοναχή Μελανθία.
Η Μελανθία που καταγόταν από εύπορη οικογένεια της Κρήτης, αποφάσισε να αφήσει τον τόπο της και να μονάσει στις Κυκλάδες. Γίνεται μοναχή στην Πάρο, στο Μοναστήρι της Εκατονταπυλιανής, και αργότερα αποφασίζει να συνεχίσει τη μοναστική της ζωή στη Μονή Κεχροβουνίου στην Τήνο. Μέσα της πάντα υπήρχε η θέληση να χτίσει Μονή αφιερωμένη στην Παναγία και έτσι όταν αντικρίζει το ερειπωμένο ξωκλήσι των Εισοδίων της Θεοτόκου, κοντά στα Υστέρνια, ξέρει ότι έχει βρει την ιδανική τοποθεσία.
Καταθέτοντας την προσωπική της περιουσία, αλλά και με εράνους που πραγματοποιεί στην Κωνσταντινούπολη, καταφέρνει να χτίσει το μοναστήρι περί το 1783 μ.Χ. Η Μελανθία κατόρθωσε επίσης, να αποκτήσει και την πατριαρχική αναγνώριση ως σταυροπηγιακού από το οικουμενικό πατριάρχη Γαβριήλ Δ’ (1780 - 1785 μ.Χ.) και αργότερα από τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε’ (Νοέμβριος 1806 μ.Χ.).
Η μονή λειτούργησε πάντα με λιγοστές μοναχές και η κάθε ηγουμένη κληρονομούσε στην διάδοχό της την ιδιοκτησία της μονής, έστω και αν η Μελανθία είχε κληροδοτήσει τη μονή ως μετόχι στη μονή Σινά, όπως προκύπτει από κατοπινές μαρτυρίες. Τέλος, στα 1925 μ.Χ. οι δυο μοναχές Κασσιανή Ρενιέρη και Θεοφανώ Ρενιέρη δώρισαν τη μονή στον ενοριακό ναό της Αγίας Παρασκευής Υστερνίων Τήνου.
Το όνομα της μονής προέρχεται από την Παναγία την Εκατονταπυλιανή της Πάρου, όπου η μοναχή Μελανθία ξεκίνησε τη μοναστική της ζωή.
