¹⁷ εἰ γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς παραπτώματι ὁ θάνατος ἐβασίλευσε διὰ τοῦ ἑνός, πολλῷ μᾶλλον οἱ τὴν περισσείαν τῆς χάριτος καὶ τῆς δωρεᾶς τῆς δικαιοσύνης λαμβάνοντες ἐν ζωῇ βασιλεύσουσι διὰ τοῦ ἑνὸς Ἰησοῦ Χριστοῦ. ¹⁸ Ἄρα οὖν ὡς δι’ ἑνὸς παραπτώματος εἰς πάντας ἀνθρώπους εἰς κατάκριμα, οὕτω καὶ δι’ ἑνὸς δικαιώματος εἰς πάντας ἀνθρώπους εἰς δικαίωσιν ζωῆς. ¹⁹ ὥσπερ γὰρ διὰ τῆς παρακοῆς τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου ἁμαρτωλοὶ κατεστάθησαν οἱ πολλοί, οὕτω καὶ διὰ τῆς ὑπακοῆς τοῦ ἑνὸς δίκαιοι κατασταθήσονται οἱ πολλοί. ²⁰ νόμος δὲ παρεισῆλθεν ἵνα πλεονάσῃ τὸ παράπτωμα. οὗ δὲ ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις, ²¹ ἵνα ὥσπερ ἐβασίλευσεν ἡ ἁμαρτία ἐν τῷ θανάτῳ, οὕτω καὶ ἡ χάρις βασιλεύσει διὰ δικαιοσύνης εἰς ζωὴν αἰώνιον διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν.



¹ Τί οὖν ἐροῦμεν; ἐπιμενοῦμεν τῇ ἁμαρτίᾳ, ἵνα ἡ χάρις πλεονάσῃ; ² μὴ γένοιτο. οἵτινες ἀπεθάνομεν τῇ ἁμαρτίᾳ, πῶς ἔτι ζήσομεν ἐν αὐτῇ;

¹⁷ Καὶ ἡ δικαίωσις αὐτὴ ἔχει μεγάλας καὶ εὐεργετικὰς συνεπείας. Διότι, ἐὰν διὰ τῆς πτώσεως τοῦ ἑνός, ἤτοι τοῦ προπάτορός μας Ἀδάμ, ὁ θάνατος ἐκυριάρχησε διὰ τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου, πολὺ περισσότερον ἐκεῖνοι, ποὺ λαμβάνουν τὴν ἀφθονίαν τῆς χάριτος καὶ τῆς δικαιώσεως, ποὺ μᾶς δίδεται ὡς δωρεά, θὰ βασιλεύσουν γεμᾶτοι νέαν καὶ οὐράνιον ζωὴν διὰ μέσου τοῦ ἑνὸς Ἰησοῦ Χριστοῦ. ¹⁸ Τὸ συμπέρασμα λοιπὸν εἶναι, ὅτι, καθὼς διὰ μιᾶς προπατορικῆς παραβάσεως ὠδηγήθησαν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἰς καταδίκην, ἔτσι καὶ διὰ μιᾶς ἀθωωτικῆς ἀποφάσεως, ποὺ δίδει τὴν δικαίωσιν, ὠδηγήθησαν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἰς κατάστασιν δικαιώσεως, ποὺ φέρει ὡς συνέπειάν της τὴν ζωήν. ¹⁹ Διότι, καθὼς ἀκριβῶς διὰ τῆς παρακοῆς τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου, τοῦ Ἀδάμ, ἔγιναν ἁμαρτωλοὶ καὶ ἔνοχοι τὸ πλῆθος τῶν ἀπογόνων τοῦ Ἀδάμ, τοιουτοτρόπως καὶ διὰ τῆς ὑπακοῆς ποὺ ἔδειξεν ὁ ἕνας, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, θὰ γίνουν δίκαιοι τὸ πλῆθος τῶν πιστευόντων. ²⁰ Ἀλλ’ ἀφοῦ ἐπρόκειτο νὰ δικαιωθῶμεν ὅλοι διὰ τοῦ Χριστοῦ, τί ἐχρειάζετο ὁ νόμος; Ὁ μωσαϊκὸς νόμος εἰσῆλθε προσωρινῶς, διὰ νὰ πληθυνθῇ ἡ ἁμαρτία, ποὺ προῆλθεν ἀπὸ τὴν πτῶσιν τοῦ Ἀδάμ. Ἐπληθύνθη δέ, διότι οἱ ἄνθρωποι παρέβαιναν τὸν νόμον. Ἐκεῖ ὅμως, ὅπου ἐπληθύνθη ἡ ἁμαρτία, ἐδόθη πολὺ ἀφθονωτέρα ἡ χάρις. ²¹ Ἵνα, καθὼς ἀκριβῶς ἐβασίλευσεν ἡ ἁμαρτία, ποὺ ἔκανεν αἰσθητὸν τὸ τυραννικὸν κράτος της διὰ τοῦ θανάτου, ἔτσι βασιλεύσῃ καὶ ἡ χάρις διὰ τοῦ δώρου τῆς δικαιώσεως, διὰ νὰ ἐπικρατήσῃ ἡ αἰώνιος ζωὴ διὰ τῆς μεσιτείας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Κυρίου μας.



¹ Αφοῦ λοιπὸν ἐκεῖ, ποὺ ἐπληθύνθη ἡ ἁμαρτία, ἐδόθη ἀφθονώτερον ἡ χάρις, τί θὰ εἴπωμεν; Θὰ ἐπιμείνωμεν εἰς τὴν ἁμαρτίαν, διὰ νὰ μᾶς δοθῇ μὲ ἀφθονίαν ἡ χάρις; ² Μὴ γένοιτο νὰ εἴπωμεν ἕνα τέτοιον βλάσφημον λόγον. Ἡμεῖς, ποὺ εἰς τὸ ἅγιον βάπτισμα ἀπεθάναμεν ὡς πρὸς τὴν ἁμαρτίαν καὶ ἐχωρίσθημεν διὰ πάντα ἀπὸ αὐτήν, πῶς θὰ ζήσωμεν ἀκόμη μέσα εἰς τὴν ἁμαρτίαν;

¹⁷ Διότι, εάν εξ αιτίας της παραβάσεως του ενός, του Αδάμ, ο θάνατος εκυριάρχησε δια του ενός ανθρώπου, πολύ περισσότερον αυτοί που παίρνουν τον ανεξάντλητον πλούτον της χάριτος και την δωρεάν της δικαιώσεως, θα βασιλεύσουν αιωνίως εις νέαν ζωήν δια μέσου του ενός, του Ιησού Χριστού. ¹⁸ Αρα, λοιπόν, όπως δια μιας παραβάσεως διέβη εις όλους τους ανθρώπους το αμάρτημα και η καταδίκη εις θάνατον, έτσι και δια του έργου της δικαιοσύνης και της τελείας αγιότητος του ενός ήλθεν εις όλους τους ανθρώπους η δικαίωσις, της οποίας καρπός είναι η ζωη. ¹⁹ Διότι, όπως με την παρακοήν του ενός ανθρώπου έγιναν αμαρτωλοί οι πολλοί, έτσι και με την τελείαν υπακοήν, που έδειξεν ο εις, ο Χριστός στον Πατέρα, θα γίνουν δίκαιοι οι πολλοί. ²⁰ Ο δε μωσαϊκός Νομος εισεχώρησε τρόπον τινά προσωρινώς, δια να καταστή αισθητόν το πλεόνασμα της αμαρτίας και της ενοχής, που προήλθεν από την πτώσιν του Αδάμ. Οπου όμως επλεόνασεν η αμαρτία, εκεί επερίσευσε πολύ πλουσιωτέρα και αφθονωτέρα η χάρις. ²¹ Ινα, όπως ακριβώς εκυριάρχησεν η αμαρτία, και μία έκφρασις αυτής της κυριαρχίας ήτο ο θάνατος, έτσι βασιλεύση και η χάρις δια της δικαιώσεως, ώστε να επικρατήση η αιωνία ζωή δια μέσου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.



¹ Εφ' όσον λοιπόν, όπου επληνθύνθη η αμαρτία, εδόθη πλουσιωτέρα η χάρις, τι θα είπωμεν; Θα επιμείνωμεν εις την αμαρτίαν, δια να μας δοθή πλουσιωτέρα η χάρις; ² Μη γένοιτο· ημείς οι οποίοι έχομεν πλέον αποθάνει ως προς την αμαρτίαν και είμεθα νεκροί δι' αυτήν, πως θα ζήσωμεν ακόμη μέσα εις αυτή;

¹⁴ Τότε προσέρχονται αὐτῷ οἱ μαθηταὶ Ἰωάννου λέγοντες· Διὰ τί ἡμεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι νηστεύομεν πολλά, οἱ δὲ μαθηταί σου οὐ νηστεύουσι; ¹⁵ καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Μὴ δύνανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος πενθεῖν ἐφ’ ὅσον μετ’ αὐτῶν ἐστιν ὁ νυμφίος; ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι, ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ’ αὐτῶν ὁ νυμφίος, καὶ τότε νηστεύσουσιν. ¹⁶ οὐδεὶς δὲ ἐπιβάλλει ἐπίβλημα ῥάκους ἀγνάφου ἐπὶ ἱματίῳ παλαιῷ· αἴρει γὰρ τὸ πλήρωμα αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ ἱματίου, καὶ χεῖρον σχίσμα γίνεται. ¹⁷ οὐδὲ βάλλουσιν οἶνον νέον εἰς ἀσκοὺς παλαιούς· εἰ δὲ μήγε, ῥήγνυνται οἱ ἀσκοί, καὶ ὁ οἶνος ἐκχεῖται καὶ οἱ ἀσκοὶ ἀπολλοῦνται· ἀλλὰ οἶνον νέον εἰς ἀσκοὺς βάλλουσι καινούς, καὶ ἀμφότεροι συντηροῦνται.

¹⁴ Τότε ἦλθαν εἰς αὐτόν οἰ μαθηταὶ τοῦ Ἰωάννου καὶ εἶπαν· Διατὶ ἡμεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι νηστεύομεν πολύ, οἱ δὲ μαθηταί σου δὲν νηστεύουν; ¹⁵ Καὶ εἶπεν εἰς αὐτοὺς ὁ Ἰησοῦς· μήπως εἶναι δυνατὸν οἱ προσκαλεσμένοι εἰς γάμον φίλοι τοῦ γαμβροῦ νὰ πενθοῦν καὶ νὰ νηστεύουν, ἐνόσῳ εἶναι μαζί τους ὁ γαμβρὸς καὶ ἐορτάζεται ὁ γάμος; Ἔτσι καὶ οἰ μαθηταί μου, ἐφ’ ὅσον ἐγὼ ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας εἶμαι μαζί τους, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ πενθοῦν.Θὰ ἔλθουν ὅμως ἡμέραι, ποὺ θὰ πάρουν ἀπὸ αὐτοὺς τὸν Νυμφίον, καὶ τότε θὰ νηστεύσουν καὶ θὰ πενθήσουν καὶ θὰ κακοπαθήσουν. ¹⁶ Κανεὶς δὲν πρέπει νὰ βάλλῃ ἐπάνω εἰς παλαιὸν ροῦχον ἐμβάλωμα ἀπὸ τεμάχιον ὑφάσματος καινούργιου, τὸ ὁποῖον ὡς ἀμεταχείριστον εἶναι σκληρόν· διότι τὸ καινούργιο αὐτὸ κομμάτι, ποὺ ἐτέθη ὡς συμπλήρωμα, μαζεύει καὶ ἀποσπᾷ ἀπὸ τὸ παλαιὸν ροῦχον τὸ μέρος, ἐπὶ τοῦ ὁποίου εἶναι αἱ ραφαί, καὶ τὸ σχίσιμον γίνεται χειρότερον.Ἔτσι καὶ ἡ νέα μου διδασκαλία δὲν εἶναι ὠφέλιμον νὰ προσκολληθῇ ἐπάνω εἰς ἐξωτερικοὺς τύπους, ποὺ ἐπάληωσαν πλέον καὶ εἶναι ἐφθαρμένοι.Διότι καὶ οἱ ἐξωτερικοὶ τύποι θὰ ἀχρηστευθοῦν ἐπιβλαβῶς καὶ ἡ διδασκαλία μου θὰ νοθευθῇ. ¹⁷ Οὔτε βάλλουν μοῦστον εἰς ἀσκοὺς παληούς, ποὺ δὲν ἀντέχουν εἰς τὴν βράσιν τοῦ μούστου.Εἰ δ’ ἄλλως σπάζουν οἱ ἀσκοί, καὶ ὁ οἶνος χύνεται ἔξω καὶ οἱ ἀσκοὶ θὰ χαθοῦν καὶ θὰ γίνουν ἄχρηστοι.Ἀλλὰ βάλλουν μοῦστον εἰς ἀσκοὺς καινούργιους, ποὺ ἀντέχουν, καὶ ἔτσι καὶ τὰ δύο, καὶ οἱ ἀσκοὶ δηλαδὴ καὶ ὁ μοῦστος διατηροῦνται.Ἔτσι καὶ τώρα οἱ Φαρισαῖοι, καὶ ὅσοι τοὺς ἀκολουθοῦν, εἶναι παλαιοὶ ἀσκοί, ποὺ δὲν μποροῦν νὰ βαστάσουν τὴν νέαν διδασκαλίαν μου, τὴν ὁποίαν θὰ παραλάβουν οἱ μαθηταί μου, ποὺ ὁμοιάζουν πρὸς νέα ἐνδύματα καὶ νέους ἀσκούς.

¹⁴ Τοτε ήλθαν προς αυτόν οι μαθηταί του Ιωάννου του Βαπτιστού και του είπαν· “διατί ημείς και οι Φαρισαίοι νηστεύομεν πολύ, οι δε μαθηταί σου δεν νηστεύουν καθόλου;” ¹⁵ Και απήντησεν εις αυτούς ο Ιησούς· “Μηπως είναι δυνατόν και πρέπον οι φίλοι του νυμφίου και οι προσκεκλημένοι στον γάμον να πενθούν και να νηστεύουν εφ' όσον χρόνον είναι μαζή των ο νυμφίος; Θα έλθουν όμως ημέραι, κατά τας οποίας θα πάρουν τον νυμφίον εκ του μέσου αυτών και τότε θα νηστεύσουν. (Οι μαθηταί μου, εφ' όσον ευρίσκονται μαζή με εμέ, τον νυμφίον της Εκκλησίας, δεν είναι δυνατόν να πενθούν και εις εκδήλωσιν του πένθους των να νηστεύουν. Οταν όμως με πάρουν και με αποσπάσουν εκ μέσου αυτών, τότε θα πενθήσουν και θα νηστεύσουν). ¹⁶ Κανείς συνετός δεν βάζει επάνω εις παλαιόν ένδυμα μπάλωμα καινούργιο, διότι τούτο, καθώς θα ράπτεται, θα παρασύρη με τις ραφές του ένα μέρος του παλαιού ενδύματος και το σχίσιμον θα γίνη χειρότερον. ¹⁷ Ούτε πάλιν βάζουν οι συνετοί άνθρωποι νέον κρασί, που βράζει ακόμη, εις παλαιά ασκία, που δεν αντέχουν. Εάν δε και κάμουν αυτό, τα ασκιά σπάζουν και σχίζονται και έτσι το κρασί χύνεται και τα ασκιά αχρηστεύονται. Αλλά βάζουν τον νέον οίνον μέσα εις νέους ασκούς και έτσι διατηρούνται και τα δύο. (Την νέαν διδασκαλίαν μου δεν θα την βάλω στους παλαιούς τύπους και στους ανθρώπους των παλαιών τύπων, όπως είναι οι Φαρισαίοι, αλλά την μεταδίδω στους νέους ανθρώπους, όπως είναι οι μαθηταί μου, και την βάζω εις νέους τύπους και σχήματα)”.